Weg met draagvlak. Leve participatie!
Van praten naar samen dóen
Vrijdag 9 maart 2018
Waarmaken van de energietransitie: weg met draagvlak. Leve participatie!
De gemeenteraadsverkiezingen komen eraan. Een van de grote opgaven voor alle toekomstige wethouders en raadsleden is de energietransitie leiden in hun gemeente. Hoe doe je dat eigenlijk? Niet door draagvlak te zoeken, maar door participatie.
Energietransitie: energie besparen, andere bronnen gebruiken en duurzaam opwekken
De energietransitie bestaat grofweg uit drie opgaves. Energie besparen, andere energiebronnen gebruiken en alle energie duurzaam opwekken. Bij de eerste opgave kan je denken aan huizen isoleren, minder vliegen of vaker vegetarisch eten. Bij de tweede opgave aan de overgang van de benzinemotor naar elektrisch rijden of je Cv-ketel vervangen door een warmtepomp. De laatste gaat in Nederland vooral over plaatsing van windmolens en zonnepanelen ter vervanging van kolen- en gascentrales.
Rol gemeenten bij realiseren akkoord van Parijs: overtuig en zorg voor participatie
En nu. Wat wordt verwacht van de nieuwe wethouders en raadsleden. Drie simpele, maar moedige stappen. (1) Maak duidelijk aan alle burgers en bedrijven wat de ‘nut en noodzaak’ van de energietransitie is en wat de transitie betekent voor hun leven en leefomgeving. (2) Schrijf beleid in overeenstemming met je ambitie en de ‘morele’ verplichte bijdrage van jouw gemeente volgens het akkoord van Parijs. (3) Stel participatie verplicht of zet alles op alles om participatie te faciliteren. Hou op met zoeken naar draagvlak.
Participatie, hoe dan?
Na veel gesprekken met wethouders en beleidsbepalers is het mij wel duidelijk geworden. Zou je een spelletje ‘bullshit’ bingo spelen, hoop je dat de woorden ‘participatie’ en ‘draagvlak’ op je kaart staan. Naast ‘ambitie’ en ‘2030’. Vraag je wat draagvlak is, of welke vormen van participatie gewenst zijn, volgt een ijzige stilte. Vraag je vervolgens wanneer draagvlak of participatie voldoende is, wordt het gesprek gewoon onprettig. Wethouders en beleidsambtenaren hebben geen idee.
We moeten aan de bak
Draagvlak betekent niet goedkeuring van alle burgers. Draagvlak is ook niet altijd eerlijk. Als iedereen voor een windmolen is, maar deze staat in jouw achtertuin. Wat dan. Focussen op draagvlak miskent ook de noodzaak van de energietransitie. Het kan de schijn opwerpen dat we een keus hebben. Dat is niet zo. De aarde warmt op, we hebben internationale afspraken gemaakt en we moeten aan de bak. Dit kost geld - levert ook veel op - en verandert onze leefomgeving. Ons landschap. Dat vraagt een omslag in denken en doen.
Leiderschap, lef en projecten waar iedereen aan mee kan doen
We hebben geen draagvlak nodig. We hebben leiderschap en lef nodig. We hebben plannen en projecten nodig waar iedereen aan deel kan nemen. Participatie is het sleutelwoord. Dat je zelf eigenaar kan worden of bent van de transitie, je financieel meeprofiteert, dat je meedenkt hoe het landschap eruit kan zien. Geen vetorecht of voorgeschreven plannen.
Participatie: iedereen die wil kán meedoen
Participatie is geen lokale Energie Coöperatie. Maar veel meer. Participatie is betrokkenheid van burgers, van (sport)verenigingen, van belangengroepen, van (lokale) bedrijven, van scholen, van kinderen. Participatie is dat iedereen die wil mee kan doen. Meedenken, mee besluiten, mee uitvoeren. En wie niet mee doet, jammer maar helaas. We gaan niet wachten.